جمعه مسجد یا مسجد جامع اردبیل یکی از مهم‌ترین و کهن‌ترین بناهای تاریخی مذهبی این شهر در استان اردبیل است و نقشی محوری در تاریخ و فرهنگ مذهبی منطقه ایفا کرده‌است. این مسجد تاریخی که در محله پیرشمس‌الدین در بخش قدیمی شهر قرار دارد، بقایای یکی از اصلی‌ترین مساجد عصرهای اولیه اسلامی در شمال‌غرب ایران است و در کنار آثار پیشین مانند آتشکده‌های دوران اشکانی قرار گرفته است. جمعه مسجد در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و به‌عنوان نمادی از میراث معماری مذهبی و اجتماعات تاریخی اردبیل شناخته می‌شود.

ساخت این بنا به دوران سلجوقیان (حدود 800 سال پیش) نسبت داده شده است، هرچند پایه‌های آن بر روی ساختارهای پیش‌اسلامی شکل گرفته و به‌مرور در دوران‌های بعدی از جمله دوران ایلخانی مرمت و بازسازی شده است. مسجد اولیه بسیار گسترده‌تر از آنچه امروزه باقی مانده بوده و شامل صحن، ایوان، طاق باشکوه و فضاهای متعدد بوده که در اثر حملات، زلزله‌ها و گذر زمان بخش‌های آن تخریب شده‌اند؛ آنچه اکنون می‌بینیم شامل بخش‌هایی از ایوان، گنبدخانه و مناره آجری استوانه‌ای شکل است که یادآور معماری سلجوقی می‌باشد. کتیبه‌های تاریخی موجود بر مناره این مسجد نشان‌دهنده هنر آجرکاری و معماری اسلامی سنتی است و پژوهش‌های باستان‌شناسی در محوطه به روشن‌شدن ابعاد تاریخی و ساختاری آن کمک کرده‌اند.

برای دسترسی به جمعه مسجد، بازدیدکنندگان می‌توانند از مرکز شهر اردبیل به سمت محله پیرشمس‌الدین حرکت کنند که در بافت تاریخی قدیمی شهر قرار دارد و با پیاده‌روی یا استفاده از وسایل حمل‌ونقل شهری به آسانی قابل دسترسی است. بهترین زمان بازدید فصول بهار و پاییز است که هوا معتدل بوده و گردش در کوچه‌های تاریخی و محوطه مسجد لذت‌بخش‌تر خواهد بود. در حین بازدید از این اثر تاریخی رعایت اصول طبیعت‌گردی مسئولانه و احترام به بافت تاریخی از جمله خودداری از لمس و آسیب به سازه‌ها، حفظ پاکیزگی و پیروی از دستورالعمل‌های محلی برای نگاهداشت میراث فرهنگی ضروری است.