گنبد سرخ مراغه یکی از ارزشمندترین بناهای تاریخی آذربایجان شرقی و قدیمی‌ترین آرامگاه بر جای مانده از دوره اسلامی در این منطقه است. این بنا در سال 542 هجری قمری (برابر با 1147 میلادی) و در دوران سلجوقیان ساخته شده و از همان زمان تاکنون به‌عنوان نمادی از هنر و معماری اسلامی شناخته می‌شود. نام این بنا برگرفته از رنگ سرخ آجرهای به کار رفته در نمای آن است. این اثر در تاریخ 15 دی 1310 با شمارهٔ ثبت 134 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

معماری گنبد سرخ بسیار خاص و چشمگیر است. این آرامگاه بر روی سکویی مرتفع ساخته شده و دارای پلان مربعی شکل با یک ایوان کوچک در ورودی است. استفاده از آجرهای قرمزرنگ در بدنه، تزئینات آجری هنرمندانه، کتیبه‌های کوفی و نوارهای هندسی، زیبایی خاصی به بنا بخشیده است. سقف گنبد به شکل مخروطی ساخته شده که به مرور زمان فروریخته، اما بخش‌های اصلی بنا همچنان استوار باقی مانده‌اند. مطابق با کتیبه‌ها، گنبد سرخ به دستور «عبدالعزیز بن محمود بن سعد یدیم» رئیس آذربایجان در دوران سلجوقی و به‌دست معمار «بنی‌بکر محمد بن بندان بن محسن» ساخته شده است. ساخت این بنا، نقطه پایانی بر دوره معماری رازی و آغازی بر سبک معماری آذری محسوب می‌شود. تلفیق آجر و کاشی و استفاده گسترده از کاشی‌کاری در تزئینات، از ویژگی‌های برجسته سبک آذری است که در این بنا قابل مشاهده است.

امروزه گنبد سرخ مراغه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری تاریخی این شهر، مورد توجه علاقه‌مندان به تاریخ و معماری قرار گرفته است. بازدید از این بنا فرصتی است برای لمس بخشی از شکوه هنر معماری سلجوقی و آشنایی با فرهنگ کهن منطقه مراغه. موقعیت مکانی مناسب آن نیز باعث شده که بازدید از گنبد سرخ به راحتی در برنامه سفر گردشگران گنجانده شود. بهترین زمان برای بازدید از گنبد سرخ مراغه، فصل‌های بهار و پاییز است. در این ماه‌ها، آب‌وهوای مراغه معتدل و دلپذیر است و بازدید از این بنا بسیار لذت‌بخش خواهد بود. به‌ویژه در ماه‌های فروردین تا خرداد و شهریور تا آبان، هوا نه خیلی گرم است نه سرد، بنابراین شرایط مناسبی برای گردشگری و بازدید از جاذبه‌های تاریخی فراهم می‌شود.