مجسمه شیر سنگی همدان یا سنگ شیر یکی از نمادهای تاریخی و کهن شهر همدان است که در انتهای خیابان 12 متری سنگ شیر و در میان میدانی به همین نام قرار دارد. این اثر تاریخی ارزشمند در تاریخ 15 دی 1310 با شماره ثبت 93 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و از یادمان‌های باستانی دوران مادها و هخامنشیان به شمار می‌آید. مجسمه شیر سنگی از سنگی یکپارچه تراشیده شده و یکی از معدود آثار برجای‌مانده از دوران باستان در همدان است که به‌صورت طبیعی در فضای شهری امروزی جای گرفته و جلوه‌ای خاص به شهر بخشیده است.

تپه‌ای که این مجسمه بر روی آن قرار دارد، تپه‌ای باستانی است و از آن تابوتی متعلق به دوره اشکانی کشف شده که اکنون در موزه تپه هگمتانه نگهداری می‌شود. در گذشته، دو تندیس شیر در کنار هم در ورودی شهر همدان قرار داشتند و ورودی شهر به همین دلیل «باب‌الاسد» یا دروازه شیر نامیده می‌شد. در سال 319 هجری قمری، هنگام تسلط دیلمیان بر همدان، دروازه تخریب شد. «مردآویج دیلمی» تلاش کرد یکی از این مجسمه‌ها را به شهر ری منتقل کند، اما موفق نشد و در نتیجه بخشی از مجسمه را شکست. مجسمه دوم نیز به‌کلی ویران شد و تنها همین شیر سنگی باقی ماند. در دوران اسلامی، مردم شیر سنگی همدان را نگهبان شهر و طلسمی برای دفع بیماری‌ها می‌دانستند. این باور سبب شد تا در طول قرون، جایگاه فرهنگی و آیینی ویژه‌ای در میان مردم پیدا کند. در سال 1328 هجری شمسی، هوشنگ سیحون معمار نامدار و طراح آرامگاه بوعلی‌سینا، مجسمه را از روی زمین بلند کرد و در مکان کنونی‌اش نصب نمود.

برای بازدید از شیر سنگی همدان می‌توانید به میدان سنگ شیر در بخش جنوبی مرکز شهر مراجعه کنید؛ این اثر در فضایی شهری با دسترسی آسان قرار دارد و معمولاً بازدید از آن بخشی از گردش شهری تاریخی همدان است که می‌تواند همراه با بازدید از دیگر آثار تاریخی مثل مقبره بوعلی سینا نیز انجام شود. بهترین زمان بازدید، تمام طول سال است و به‌ویژه در فصول معتدل به دلیل هوای مطبوع، حضور گردشگران افزایش می‌یابد. هنگام بازدید رعایت اصول مسئولیت‌پذیری فرهنگی و طبیعی از جمله احترام به بناهای تاریخی و عدم آسیب‌زدن به اثر، ضروری است تا این یادگار ارزشمند برای نسل‌های بعد حفظ شود.