ابیانه روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان نطنز در استان اصفهان است که در تاریخ 30 مرداد 1354 با شمارهٔ ثبت 1088 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این روستا در 38 کیلومتری شمال غربی نطنز و در دامنهٔ کوه کرکس واقع شده است. این روستا به‌عنوان یکی از بلندترین نقاط مسکونی در ایران شناخته می‌شود. آب و هوای ابیانه سرد و معتدل است، که این ویژگی یکی از عوامل جذب گردشگران به این منطقه است. نام این روستا در زبان محلی «ویونا» است. ویو معنای بید می‌دهد و ویانه هم معنای بیدستان دارد. گفتنی است زمانی در ابیانه درختان بید فراوانی وجود داشته است. به همین علت این روستا زمانی به ویونا مشهور شده بوده است. نام این روستا به‌مرور به ابیانه تغییر پیدا کرد و امروزه عموم مردم، این روستای زیبا را به‌نام ابیانه می‌شناسند.

ابیانه به اعتبار معماری بومی و بناهای تاریخی پُرتنوع خود، از روستاهای مشهور ایران به شمار می‌آید. معماری سنتی این روستا، خانه‌های خشتی و گلی، کوچه‌های پیچ‌درپیچ و بناهای تاریخی آن، جاذبه‌های گردشگری ویژه‌ای برای بازدیدکنندگان ایجاد کرده است. گویش ابیانه‌ای نیز که یکی از گویش‌های مرکزی ایران است، ویژگی‌های منحصر به فردی دارد و در آواشناسی، صرف و نحو و واژگان، تفاوت‌های قابل توجهی با زبان فارسی معیار دارد. ابیانه پیشینه‌ای تاریخی به عظمت ایران دارد. تاریخ دقیق و مستندی برای این روستا در دست نیست؛ اما با کشف آثار عتیقه‌ای مربوط به زمان ساسانیان و سلجوقیان، مهر تأییدی بر تاریخی بودن این روستا زده شده است؛ به‌نحوی که می‌توان گفت نشانه‌هایی از سکونت انسان در دوران ساسانیان و حتی قبل از آن در ابیانه وجود دارد. با این حساب اگر از دوره ساسانیان حساب کنیم، ابیانه حدود 1300 تا 1800 سال قدمت دارد.

این روستا در دهستان برزرود قرار دارد و طبق سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1395، جمعیت آن 301 نفر (147 خانوار) بوده است. جمعیت کم آن و موقعیت خاص جغرافیایی‌اش، ابیانه را به یکی از روستاهای سنتی و باستانی ایران تبدیل کرده که هنوز ویژگی‌های فرهنگی و تاریخی خود را حفظ کرده است. بهترین زمان سفر به ابیانه در فصل‌های بهار و پاییز است. این فصل‌ها با هوای معتدل و اغلب خنکی که دارند، شرایطی لذت‌بخش را فراهم می‌کنند تا بتوانید به‌راحتی در این روستای زیبا گشت‌وگذار کنید. طبیعت خیره‌کننده و چشم‌نواز این فصول برای افرادی که علاقه‌مند به طبیعت‌گردی و عکاسی هستند، بسیار مناسب و ایده‌آل خواهد بود.